Nagrywanie płyty – pomysł na szkolny projekt

Szkolna płyta z muzyką – pomysł na muzyczny projekt w szkole

Gdy szukamy ciekawego pomysłu na muzyczny projekt w szkole, który mógłby być realizowany na przestrzeni kilku miesięcy lub całego semestru, warto wziąć pod uwagę nagrywanie szkolnej płyty.
Może składać się ona z autorskich kompozycji uczniów i nauczycieli (najlepiej!) lub coverów znanych utworów w nowych, ciekawych aranżacjach. Szkolna płyta może zostać przygotowana z okazji jubileuszu szkoły, świąt Bożego Narodzenia czy innych ważnych okazji. Projekt można realizować w obrębie jednej klasy, w grupie złożonej z uczniów kilku klas, bądź też wśród członków zespołu/koła zainteresowań muzycznych.

Korzyści płynące z zaangażowania w projekt

Proces nagrywania szkolnej płyty z muzyką wokalno-instrumentalną stanowi dla uczniów ciekawe wyzwanie, ucząc współodpowiedzialności za realizację i efekty muzycznego projektu. Jest ponadto wielką szansą dla wykonawców, którzy dzięki nagraniu zyskują możliwość usłyszenia własnego śpiewu czy gry na instrumencie z perspektywy słuchacza. To także doskonała okazja do sprawdzenia, czy wypracowane na próbach aranżacje utworów sprawdzają się w praktyce. Dodatkowe plusy to także nabywanie umiejętności pracy w grupie, promowanie cennego repertuaru oraz doskonalenie umiejętności muzykowania zespołowego. Dla nauczyciela jest to niezwykła okazja do sprawdzenia się w roli producenta muzycznego.

Nagrywanie szkolnej płyty – zarządzanie projektem

Nagrywanie płyty jest procesem wieloetapowym i wymaga ustalenia zasad pracy, przydzielenia obowiązków poszczególnym grupom zadaniowym czy wreszcie wyznaczenia ram czasowych projektu. Niezwykle istotne jest określenie konkretnych dat spotkań oraz ostatecznego terminu zakończenia projektu (tzw. deadline).

Nauczyciel, biorąc pod uwagę predyspozycje poszczególnych uczniów, może powołać następujące grupy zadaniowe:

• instrumentalną (wykonywanie akompaniamentu do nagrywanych piosenek)
• wokalną (śpiew solowy i chórki)
• techniczną (obsługa sprzętu muzycznego – realizacja nagrań dźwiękowych)
• plastyczną (przygotowanie oprawy graficznej płyty korespondującej z tematem projektu)
• logistyczną / do spraw promocji (publikowanie informacji w mediach tradycyjnych i społecznościowych, dystrybucja nagranej płyty)

Etapy nagrywania szkolnej płyty

Przed przystąpieniem do realizacji projektu nauczyciel powinien omówić z uczniami koncepcję całości płyty – określić temat, motyw przewodni, cel realizacji przedsięwzięcia. Kolejnym etapem jest rozdanie nut, tekstów i możliwie jak najlepsze wyćwiczenie materiału, zanim jeszcze przystąpimy do nagrań.

1. Omówienie koncepcji płyty (cel, tematyka, motyw przewodni)
2. Wybór wykonawców i repertuaru
3. Opracowanie i rozdanie nut oraz tekstów
4. Praca nad partiami instrumentalnymi
5. Praca nad partiami wokalnymi
6. Sprawdzenie poprawności działania sprzętu rejestrującego dźwięk oraz oprogramowania komputerowego. Zobacz: Programy komputerowe dla nauczyciela
7. Rejestracja grupy instrumentów poprzedzona próbą techniczną
8. Rejestracja wokalu poprzedzona próbą techniczną
9. Ocena i wybór właściwych wersji nagrań, ewentualne korekty
10. Wyważenie poziomów głośności instrumentów i wokalu, korekta barwy – miks dźwięku
11. Ocena estetyczna dokonanych nagrań, zatwierdzenie ostatecznych wersji
12. Końcowa obróbka nagrań – ujednolicenie średniej głośności utworów, drobne korekty (tzw. prace masteringowe)
13. Przygotowanie okładki, duplikacja nośnika CD
14. Premiera płyty – szkolne media społecznościowe

Nagrywanie amatorskiej, szkolnej płyty – kwestie techniczne

Obok aspektów muzycznych, niezwykle istotna dla końcowego rezultatu jest techniczna strona procesu nagrywania płyty. W ostatnich latach z inicjatywy dyrekcji i nauczycieli muzyki w szkołach powstaje wiele pracowni muzycznych, które wyposażone są w podstawowe narzędzia do nagrywania i obróbki dźwięku. Z pomocą zainteresowanych uczniów można we własnym zakresie zrealizować nagranie o zadowalających parametrach jakościowych.

Do nagrania szkolnej, amatorskiej płyty potrzebny będzie komputer z interfejsem audio, oprogramowanie umożliwiające wielościeżkowy zapis dźwięku, mikrofon(y) oraz słuchawki. Jeżeli planujemy dokonanie nagrania na setkę (nagranie wszystkich instrumentów i głosów jednocześnie), a następnie chcemy poddawać obróbce dźwięku każdy instrument lub głos niezależnie, musimy dysponować interfejsem z dużą ilością wejść oraz odpowiednią ilością mikrofonów.

Niezwykle ważny jest dobór pomieszczenia, w którym będziemy dokonywać nagrań dźwięku. Akustyka pomieszczenia ma bardzo duży wpływ na końcowy efekt nagrania. W przypadku nagrań realizowanych metodą dogrywania kolejnych ścieżek lepiej sprawdzi się pomieszczenie z bardzo małym pogłosem (np. szkolna biblioteka). Duży pogłos pustej sali może spowodować, że nagranie nie będzie czytelne.

Urządzenia:

A – mikrofony
B – słuchawki zamknięte
C – komputer przenośny z oprogramowaniem do nagrań wielośladowych
D – interfejs audio
E – aktywne głośniki / monitory odsłuchowe

* strzałki ilustrują kierunek przepływu sygnału

Jeżeli nie posiadamy w szkole warunków do samodzielnej rejestracji nagrań muzycznych lub z jakiegoś powodu nie chcemy zajmować się kwestiami technicznymi, możemy podjąć współpracę z inną instytucją (np. z młodzieżowym domem kultury) posiadającą studio nagrań. Ciekawym doświadczeniem może być wycieczka do studia nagrań i możliwość obserwowania przez uczniów procesu pracy nad utworem.

Ważnym etapem jest wspólne przesłuchanie z uczniami zarejestrowanego materiału, ocena i wybór najlepszej wersji nagrania oraz ustalenie proporcji głośności pomiędzy instrumentami a wokalem (miks).

Strategie nagraniowe

Do wyboru mamy następujące opcje:

• nagranie wszystkich instrumentów i głosów jednocześnie (tzw. nagranie na setkę) – przebiega szybko, wymaga jednak bardzo dobrego przygotowania wykonawców
• nagranie ścieżkowe polegające na dogrywaniu kolejnych śladów – np. rejestrujemy początkowo tylko sekcję rytmiczną (perkusję z basem), a następnie dogrywamy do zarejestrowanego materiału klawisze, wokale itp.

Nagrania na setkę stosuje się niemal zawsze w przypadku nagrań muzyki artystycznej, zaś metoda ścieżkowa sprawdza się bardzo dobrze w muzyce rozrywkowej.

Nagrywanie szkolnej płyty – cele edukacyjne

• wykształcenie wśród uczniów umiejętności pracy w zespole
• wykorzystanie techniki śpiewu i gry na instrumentach, doskonalonych na lekcjach muzyki
• wykształcenie umiejętności wypowiadania się na temat estetycznych aspektów własnego wykonania
• promowanie działalności szkolnego zespołu instrumentalnego lub wokalno-instrumentalnego
• promowanie wartościowego repertuaru muzycznego wśród społeczności szkolnej
• podkreślenie roli komputera jako wszechstronnego narzędzia w procesie produkcji muzycznej
• nabycie i doskonalenie umiejętności pracy z programami komputerowymi umożliwiającymi nagrywanie i obróbkę dźwięku
• wykorzystanie zdobytej wiedzy i umiejętności do własnych, pozaszkolnych działań muzycznych

Podsumowanie

Nawet jeśli końcowy efekt zrealizowanych w szkole nagrań będzie daleki od ideału, samo przejście przez poszczególne etapy nagrywania szkolnej płyty przynosi bardzo wiele korzyści zarówno dla uczniów jak i dla samego nauczyciela. Warto więc podjąć się tego zadania!

Michał Witek